Eetbaar landschap

Je ziet het steeds meer, eten uit de natuur, er verschijnen diverse nieuwe boeken, hoewel de oude het ook nog goed doen.

Er komen steeds meer organisaties die wildpluk wandelingen organiseren, het lijkt een trend te zijn.

Je kunt verschillende redenen hebben om het te doen zoals nieuwsgierigheid, pure ingrediënten willen gebruiken, onafhankelijk zijn van het aanbod van de supermarkt, gezondheid, culinaire hoogstandjes.

Ik pluk al heel lang wild, vooral brandnetels, maar ik vind het nog steeds leuk om met een groepje en een begeleide wandeling mee te gaan. Omdat het inspirerend is om medeplukkers te ontmoeten en je steeds weer wat leert. Het is ook geweldig om het enthousiasme en de verbazing van mensen die er voor het eerst mee in aanraking komen te zien. Maar ik doe het ook heel graag in m'n eentje, dat is weer een heel andere beleving.

Hop

Het roept bij mij ook een soort verlangen op, om terug te gaan in de tijd, naar de tijd van kruidenvrouwtjes, die overal wel een remedie voor of tegen hadden.

Wilde, vaak onooglijke plantjes die, ondanks heksenvervolging en brandstapels, nog steeds, of misschien weer, hun bijzondere culinaire of medicinale kwaliteiten met ons willen delen.

Het wandelen en weer stilstaan, het plukken, proeven en allerlei weetjes met elkaar delen, de verhalen die loskomen, dat is waar ik vooral van geniet.

Vandaag ga ik met een vriendin de Foodwalk Goudse Hout* maken onder leiding van Maurice Kruk van bureau Mens & Groen. In het gebied De Goudse Hout kom ik regelmatig, maar heb er nog nooit een wandeling met begeleiding gedaan. Naast de kruiden die ik goed ken en regelmatig gebruik, heb ik toch weer nieuwe zaken opgestoken. Het summum was de tip dat de zaden van de reuzenbalsemien eetbaar zijn, ze smaken licht notig.

Ik ben nog op zoek naar wat de voedingswaarde precies is, blijkt het straks zomaar een superfood!

Die reuzenbalsemien is een exoot, is prachtig, maar neemt wel de natuurlijke vegetatie over.

Grote waterweegbree (niet eetbaar)

Het was een heerlijke dag. Het begon met wat bewolking, maar al gauw werd het stralend mooi weer.

Er is kortgeleden gemaaid in de Goudse Hout en sloten zijn uitgebaggerd, dus ligt er een dikke lag zwarte drab op ons voedsel (haha). Maar onze gids weet nog genoeg plukplekken te vinden.

Bitterzoet (Solanum dulcamara), niet eetbaar

Iets kan er heel aantrekkelijk uitzien, zoals deze besjes van de Bitterzoet, maar die zijn dus giftig. Maar wel erg mooi. Belangrijk is om zeker van je zaak te zijn. Bij twijfel, dus niet doen! Dat leer je dus ook op zo'n wandeling, welke planten niet eetbaar zijn.

De Goudse Hout is ook geliefd als hondenuitlaatgebied. Dat roept dan de vraag op of het niet vies is om de planten te eten. Nu heb ik altijd het idee dat wat in de supermarkt ligt vele malen smeriger is en je dat er niet goed af kunt wassen. Goed wassen, weg hondeplasje, denk ik maar. En niet gelijk naast het voetpad plukken. Ook de angst voor vossen (-lintworm) lijkt mij hier wat overdreven.

We plukken gangbare soorten voor de salade en de kruidenboter: brandnetel, veldzuring, smalle weegbree, witte en paarse dovenetel, vogelmuur, watermunt, paardebloem, hondsdraf, rode klaver en madelief.

We kunnen in het clubhuis van de Herdershondenvereniging de gerechten klaarmaken. Het smaakt geweldig!

Daarna is nog tijd om de Heemtuin te bezoeken, hier mag dus niet geplukt worden. Ik kon het alleen niet laten iemand een bloem van de oost-indische kers te laten proeven.

Ik ben weer nog meer geïnspireerd door deze wandeling, en heb plannen om voor Eet Lekker Mee een wilde proeverij te organiseren! Meer info volgt.

*FOODWALKS is een landelijk initiatief van Landschapsbeheer Nederland en Stichting wAarde en maakt deel uit van het project Lekker Landschap. In Zuid-Holland wordt de foodwalk georganiseerd door De Groene Motor, een provinciaal programma, uitgevoerd door Landschap & Erfgoed Zuid-Holland, dat vrijwilligerswerk in de leefomgeving stimuleert en ondersteunt, in samenwerking met Stichting Vrienden van de Goudse Hout.

De foodwalk over de Goudse Hout wordt mede mogelijk gemaakt dankzij financiële ondersteuning van de Nationale Postcode Loterij, met als doel: Natuurbeleving als dagelijkse kost!

Plant Power

Vanmiddag ga ik bij de plaatselijke boekhandel naar een lezing van Lisette Kreischer, schrijfster van leuke en informatieve plantaardige boeken èn het brein achter The Dutch Weed Burger. 

Ze houdt een goed verhaal over hoe ze tot een plantaardige manier van leven is gekomen. Waar ik me nog niet zo in verdiept heb is zeewier. Ik leer van haar dat zeewieren vol vitamines, mineralen en de juiste eiwitten bevatten voor menselijke consumptie. Dus zou de overstap naar deze proteïnebron een ontlasting voor de aarde zijn en de groeiende wereldbevolking kunnen voeden. Ik ga me eens verder verdiepen in wieren en algen, veel verder dan gemalen nori was ik nog niet.

Het was allemaal superinteressant, ik had haar wel wat meer publiek gegund.

En natuurlijk mijn nieuwe boek even laten signeren!

Eet Lekker Mee (19)

Menu van de 19e ELM:

• Chips van zoete aardappel
• Tuinerwtensoep
• Empanadas Picadillo met salsa
• Pasta met pesto en koolraap
• Drie noten ‘yoghurt’

Voor het recept van de pasta heb ik het idee om knolselderij te gebruiken van Eerst Koken gebruikt. Je zou aan zo'n combinatie niet zo snel denken, maar het was superlekker. 

Het recept van de notenyoghurt is van Vegadutchy, ik maakte een dubbele hoeveelheid en had niet genoeg amandelen en cashewnoten, dus voegde ik er paranoten bij. Het is een heerlijk toetje geworden.

Empanadas

Empanadas, gebaseerd op dit recept van Vegetus, maar ik gebruik kant-en-klaar deeg, met picadillo, een latijns-amerikaans specerijenmengsel (ik maak meestal eigen mengsels, maar ik vind de blikjes van Jonnie Boer ook erg fijn).

Ingrediënten:

1 pakje deegplakjes voor hartige taart

olijfolie

1 ui, gesnipperd

1 winterwortel, in kleine stukjes

2 tenen knoflook, gesnipperd

1 eetl. picadillo specerijenmengsel

1/2 theel. oregano

2 eetl. tomatenketchup

70 gram diepvries boerenkool, ontdooid

1 blik zwarte bonen

1/2 tl. zout

Verhit een scheut olie in een koekepan en fruit de ui en wortel tot ze beetgaar zijn. Doe knoflook, oregano en picadillo erbij en bak even mee. Zet het vuur uit en roer de tomatenketchup, boerenkool en bonen erdoor. Zet opzij.

Verwarm de oven voor op 200 graden.

Ik rol de deegplakjes nog wat uit, want anders vind ik het te dik.

Met een dumplingmaker maak ik rondjes en de resten deeg rol ik steeds weer uit, in plaats van 10 stuks maak ik zo het dubbele aantal empanadas. Spotgoedkoop!

Doe een lepeltje vulling op het deegrondje, knijp het apparaatje dicht en leg de empanadas op een bakplaat met bakpapier.

Ongeveer 20-25 minuten tot goudbruin, laat ze iets afkoelen en serveer, eventueel met een lekkere salsa.

Eetbare fietstocht

Ik vond weer een leuke activiteit in het Goudse: een Eetbare Fietstocht. Deze (inmiddels tweede) fietstocht gaat langs verschillende buurtmoestuinen. Het thema is voedsel van dichtbij. We beginnen in een buurt, waar een gezamenlijke buurtmoestuin is aangelegd en deze zal vandaag officieel geopend worden door de wethouder van Duurzaamheid, milieu en dierenwelzijn en nog zo wat, tevens Innovatief burgerschap. Zij zal daar een appelboom planten (Schone van Boskoop).

We worden gastvrij ontvangen met vlierbloesemlimonade en krijgen uitleg hoe deze buurtmoestuin ontstaan is.

Ik vind het heel bijzonder dat zoiets mogelijk is, in woonwijken waar doorgaans meer en meer schuttingen geplaatst worden, en dan dit in een stukje openbaar groen. De eerste (negatieve) gedachte die bij me opkomt is: dit gaat nooit goed, dit wordt vernield, gejat, een hangplek. Maar het schijnt dus te kunnen, geweldig!

We stappen op de fiets en gaan naar de tweede locatie, Ouders Vrucht, een van de eerste zorgboerderijen, met zes bewoners met een agrarische achtergrond en vijf cliënten voor dagbesteding. Er is een boerderijwinkel, ik koop er weleens groente en fruit. We krijgen vandaag uitleg over het kaasmaken. Dat vind ik wat jammer, omdat ik liever een rondleiding door de moestuin had gewild en de dieren wil ik ook wel even zien. Ik weet wel hoe je kaas maakt en dat is voor mij minder interessant nu ik steeds plantaardiger eet.

Terwijl ik luister leun ik tegen een diepvrieskist vol vlees. Aan de ene kant vind ik het goed hoe hier met de dieren wordt omgegaan … de dieren staan in weilandjes in de buurt, de bewoners zie ik regelmatig rijden met een bakfiets met ouderwetse melkbussen en het is totaal niet vergelijkbaar met de massaliteit van de bio-industrie … toch krijg ik er steeds meer moeite mee om hier stukken bevroren dier te zien en een paar meter verder de nog levende dieren te kunnen horen.

Maar zoals vaak sta ik hierin alleen, niemand reageert als de boer verteld dat de koeien op een acceptabele leeftijd geslacht worden (4 jaar!).

De lezing over kaasmaken gaat verder en ik kijk om me heen. Achter me zie ik een tekst aan de kast geplakt, over de ‘verdingelijking’ van het dier. Ik begin ergens tussenin te lezen:

... Het is lastig te zeggen waar het omslagpunt ligt. Het leven op een megabedrijf is niet per definitie slecht en een kleine boerderij is geen garantie voor dierenwelzijn. Maar de subjectieve waarde van een dier wordt wel deels bepaald door de aandacht die de mens het kan geven. In die zin is er een spanning tussen de grootte van een bedrijf en de waarde van een individueel dier. De bezwaren tegen megastallen ga vaak over dierenwelzijn, volksgezondheid of milieu.

Maar het wezenlijke bezwaar, zegt de Raad voor Dierenaangelegenheden, zou wel eens kunnen liggen in de ‘morele intuïtie dat verdergaande schaalvergroting leidt tot verdere verdingelijking van het dier’.

Die verdingelijking dreigt waar mensen geen persoonlijke ervaringen meer opdoen met productiedieren. Ze zijn apart gezet om onder de meest optimale omstandigheden zo snel en zo efficiënt mogelijk te produceren. Van een productiedier krijgen we geen natte neus tegen onze wang, geen vrolijke begroeting, geen gezelschap en geen trouw. We hebben er alleen nog een gastronomische relatie mee. En daarmee ontnemen we hen de mogelijkheid om ons iets anders te geven dan het product waarvoor wij hen in leven hebben geroepen...

Het is waarschijnlijk als opsteker voor deze boerderij bedoeld, maar ik word er toch een beetje verdrietig van. Ik verlaat de kaasproeverij en loop naar buiten, het erf op. Ik ga de stallen binnen, het ziet er keurig uit, niks op aan te merken in vergelijking met de bekende afschuwelijke beelden, maar toch.

Ik heb een poos geleden nog eens gekeken naar vacatures op een zorgboerderij … 
gelukkig is het nooit wat geworden, ik zou het niet kunnen. Hoe ‘goed’ er ook voor de dieren gezorgd wordt, ze zullen toch uiteindelijk toch vrij jong gedood worden.

De boerenkool staat er in ieder geval puik bij:

Op naar de volgende locatie, in weer een totaal andere buurt een mooie en lekker wilde moestuin op een binnenterrein:

We gaan nog naar de winkel van molen De Roode Leeuw, met streekproducten en daarna naar de achterplaats van een buitenschoolse opvang met bakken in Makkelijke Moestuin stijl:

De afsluiting vind plaats in een tuin op een prachtige locatie,waar we ongelofelijk gastvrij onthaald worden op gerechten gemaakt uit eigen tuin, met een drankje en ook nog een leerzame kwis over voedingsmiddelen.

Ik vond het een superdag en heb bijzonder leuke mensen ontmoet.

Chips uit de magnetron

Mede door alle nare berichten over de magnetron gebruik ik hem zelden, een enkele keer iets opwarmen of ontdooien, verder kom ik niet. Maar sommige berichten zeggen weer dat er niks aan de hand is met magnetron, het is geen straling. 
Ooit vond ik op youtube een filmpje over chips maken in de magnetron.

Onlangs had ik voor een recept voor Eet Lekker Mee wat zoete aardappelchips ter garnering nodig. Omdat ik ook geen frituurpan in huis heb, deed ik wat olie in een pannetje en frituurde zo die paar chipjes. Dat is wel een gedoe, zit je weer met zo'n vette pan vol met olie, die pan staat steeds in de weg en uiteindelijk wordt die olie toch weggegooid omdat de pan weer nodig is.

Dus ... voor die enkele keer dat er chips nodig zijn leek het me wel wat, die magnetronchips. Ik geloofde nog niet echt dat ze op deze manier knapperig zouden worden, maar … ik moet toegeven, ze zijn fantastisch.

Op de mandoline schaafde ik superdunne plakjes van een ongeschilde aardappel, deze plakjes op een stuk bakpapier leggen, wat olie in een kommetje mengen met een beetje peper, zout en paprikapoeder en de plakjes daarmee inkwasten en hop, in de magnetron. Met drie minuten waren ze goed (dat is even uitproberen), ongelofelijk lekker en een grote KRAK bij een hap. Geweldig!

Toen ging ik los. Misschien is het ook lekker met andere groenten?

Ik testte behalve aardappel ook rode biet, koolrabi, gele courgette en bataat (zoete aardappel).

Rode biet smaakte wel aardig, de plakjes krompen wel erg en ze werden vrij snel wat taai.

Koolrabi smaakte vreemd koolachtig, de courgette werd niet knapperig en te bruin als ik hem langer deed.
Bataat was net als aardappel super! Ik had een mooie vorm bataat, zodat de plakjes wel bloemen leken. Dat is dan wel weer leuk om iets mee te doen bij de etentjes, maar ook voor lekkere trek laat op de avond.

Japanse mandoline

Ik heb een mandoline gekocht … nee, geen muziekinstrument, maar een verbeterde versie van de ouderwetse schaaf. Een nieuw apparaat om handmatig leuke dingen te doen met groenten. Meestal gaat alles wel met wat ik heb (ik wil niet teveel zooi in m'n keuken), maar dit leek me wel een handige toevoeging.

Ik heb de Japanse mandoline via internet gekocht, maar ik ben achteraf bang dat ik niet de meest veilige heb aangeschaft. De vingerbeschermer is vrij klein (misschien voor Japanse handen bedoeld) en schuift niet prettig.

Er zitten nog drie soorten mesjes bij om verschillende diktes julienne snijden, ik weet alleen niet hoe ik ze in het apparaat moet krijgen. In de handleiding staat een plaatje dat je dan aan de plastic knopjes moet draaien die aan de zijkanten zitten. Maar bij mij gebeurt dan helemaal niks. Ik heb ze er helemaal uitgedraaid en weer ingedraaid maar zie geen verschil.

Onderop zitten wel twee schroeven, ik denk dat die los moeten, maar om nou eerst een kruiskopschroevendraaier te gaan zoeken en dan dat ding uit elkaar moeten schroeven … lastig en vooral doodeng. Dan maar geen julienne, flinterdunne schijfjes snijden is al spannend genoeg.

Wel weer grappig dat mijn (gebrek aan) technisch vernuft zelfs blijkt bij een handmatig apparaat. 

Maar superlekkere chips gemaakt en alle vingertopjes zijn heel gebleven!

Als je er aan denkt om ook een mandoline aan te schaffen, stel ik voor dat je je eerst goed in alle mogelijke soorten verdiept.

Mansholt in Rotterdam

Ik wilde zo graag naar de voorstelling Mansholt, maar het lukte steeds niet om die in het Noorden te bezoeken. Tot mijn plezier zag ik dat deze voorstelling op de valreep nog Rotterdam aandeed.

De reis gaat vandaag met trein en tram naar het Marconiplein. Jaren geleden toen we nog in Rotterdam werkten kwamen we regelmatig langs de Europointgebouwen, ik vind ze nog steeds mooi.

We lopen door de Marconistraat, een wat desolaat gebied, maar wel in ontwikkeling blijkbaar.

Een verlaten plek met een wonderlijk leuk initiatief, een experimentele stadsboerderij, Uit je eigen stad. Met restaurant en stadsmarkt. Geweldig!

Als we de markt oplopen kunnen we bij een ‘voedselzandloper’kraam een heerlijke boekweitpannekoek proeven voor 50 cent. VZL is niet vegan, maar heeft wel interessante uitgangspunten.

Nog meer kramen met groente, fruit en ander lekkers. Wat een leuke ontdekking.

We zijn ruim op tijd en kunnen nog feestelijk brunchen met prosecco op het terras. Het is nog wat bewolkt, maar de zon wil wel doorkomen. We zitten heerlijk hier en er is ook nog een mooi muziekoptreden van twee jonge muzikanten en ondertussen wordt het steeds drukker.

Autumn Child & Luka

Ik ken het verhaal van Sicco Mansholt, ik heb het boek De graanrepubliek gelezen.

Maar de acteurs lijken de personages niet te spelen, het lijkt of ze het zijn! Ik schiet regelmatig vol. Dat is best raar, zo bij een voorstelling bij daglicht. De eerste keer doe je of je een vuiltje in je oog hebt, maar het is niet aan te vegen. En ik heb ook geen zakdoek bij me, zelfs geen Fisherman's friend.

Wat een fantastische voorstelling! Ik ben er ongelofelijk door geraakt, zelfs uren later nog steeds.

Ik leef vooral mee met Henny, Sicco's vrouw, met de boer en zijn dochter. Ongelofelijk knap vind ik de dubbelrollen ... dat je bijvoorbeeld zo overtuigend kunt switchen tussen een ongelukkige boerendochter met dialect naar een wereldse secretaresse in Brussel. 

Ach, wat heb ik genoten, met een brok in m'n keel.

Grenzen aan de groei … wat is het eigenlijk nog actueel.

Na afloop even bijkomen met een wijntje op het terras. De zon schijnt nu volop. Ik loop het terrein op, met groenten en allerlei bloemen. Er staan tien tunnelkassen en nieuwsgierig stap ik ze binnen.

Paarse tomaten

Een stralende zondag met een gouden randje ...

http://mansholt-theater.nl/publicaties/