Posts tonen met het label eten-uit-de-natuur. Alle posts tonen
Posts tonen met het label eten-uit-de-natuur. Alle posts tonen

donderdag 29 mei 2025

Kleefkruid


Kleefkruid, Galium aparine (behoort trouwens tot de familie van Lievevrouwebedstro, Galium odoratum), is een van de meest ‘gehate’ onkruiden. Het dankt zijn naam aan zijn kleverigheid. Kleefkruid heeft slappe stengels, maar met behulp van weerhaakjes kan hij zich langs planten omhoog werken.

Men vindt onkruiden vaak nutteloze kruiden, maar in de natuur is niets nutteloos. Lang geleden heeft men de waarde al ontdekt, het kruid kent verschillende medicinale eigenschappen.

Kleefkruid wordt door kenners beschouwd als hét lymfeklierkruid. Het zou het lymfesysteem reinigen en zorgen voor een betere doorstroming. Het is ook een veilig kruid, in gebruik en in het herkennen, je kunt je niet gauw vergissen bij het wildplukken.


Galium komt van Gala (Grieks) en betekent ‘melk’. Een verklaring hiervoor is dat de leden van het geslacht walstro (Galium) vroeger zijn gebruikt bij de kaasbereiding om melk te stremmen. De voor het stremmen verantwoordelijke stof is Aparine.

Zo zie je maar dat men vroeger toch slimmer was, een kruid gebruiken om te stremmen i.p.v. een enzym uit pasgeboren en gedode kalfjes te halen. Waarom makkelijk doen als het moeilijk kan?


Je lymfeklieren bevatten afweercellen en deze beschermen het lichaam tegen vreemde stoffen. Spieren stimuleren de afvoer via het lymfesysteem, dus is beweging en sporten heel belangrijk.


Door alle recente berichten over pfas e.d. raken we een beetje lamgeslagen. We zouden het nooit meer kwijtraken en ons voedsel en dus lichaam is al vergeven van deze stoffen. Te triest voor woorden en van de falende overheden hoef je ook niet veel te verwachten. 

 

Is het wel zo dat ons lichaam niets kan met giftige stoffen? Kun je je lichaam helpen om afvalstoffen af te voeren?

Op deze blog van Rineke Dijkinga lees je praktische tips.


Wij streven naar zo gezond mogelijk eten, vers en vooral biologisch en ik maak veel zelf. Tefal pannen heb ik niet. Pfas zit niet alleen in eitjes uit eigen tuin, maar komt in bijna alle voedselproducten voor, zoals koffie, thee, graanproducten, melkproducten, vlees, vis, groente en fruit. De hoogste hoeveelheden zitten in vis. Dat eten wij al jaren niet meer. Zoveel mogelijk plantaardig eten is de beste optie voor ons. En ja, die paar eitjes die onze sierkipjes leggen, eten we wel op. Want ik denk dat de eventuele pfas daarin wel meevalt.


Terug naar Kleefkruid. Als Kleefkruid je lymfesysteem ondersteunt, waarom zou ik het dan niet gebruiken, zeker nu het kruid om ons heen welig tiert?


In koud water vind ik het lekker, geen uitgesproken, maar een frisse, heldere smaak. 

Neem een kan vol water, stop daar schone kleefkruidtoppen in, laat een nacht in de koelkast, zeef het kruid er de volgende dag uit en drink dit.


Warm kan ook, doe wat kleefkruidtopjes in een theepot, giet er gekookt water op, laat een kwartiertje staan, en zeef.




Laat je lichaam wennen aan deze drankjes, dus begin met 1 glaasje of 1 kopje per dag, en voer het langzaam op.

Goed voor je lymfen!


Er zijn nog veel meer toepassingen van Kleefkruid, maar hier hou ik het even bij.


zondag 27 oktober 2024

Herfstjam van Stoofpeer en Sleedoorn

Mijn stoofperenboom heeft dit jaar weer meer peren dan vorig jaar, veel grote ook, met mooie rode blosjes.



Ik maak een paar potten stoofpeertjes, deze keer met hibiscusthee. Zo vaak eten we geen stoofperen, maar ze zijn wel erg lekker op een taart. Daarnaast wil ik er weer jam van maken en ik kreeg het idee om de stoofpeer te combineren met sleedoorn.
Nu heb ik zelf nog geen sleedoornbessen, maar ik mocht vlakbij plukken, in 't Waddenwoud.
Zie hier op mijn andere blog.


Jam van Stoofpeer en Sleedoorn


De struiken hebben venijnige doorns, dus pas op met plukken!

Pluk gave bessen, was ze goed en leg ze een paar dagen in de vriezer.


ongeveer 500 gr bevroren sleedoornbessen

1 kg stoofpeertjes

1 eetl. geraspte gemberwortel

sap van ½ citroen

1 eetl. 5-spices 

500 g geleisuiker speciaal

water


Doe de bevroren bessen in een pan met 250 ml water en breng langzaam aan de kook. Laat ongeveer een kwartiertje zachtjes koken tot de bessen open barsten.

Gebruik dan een roerzeef (of druk ze door een zeef) om de pitten te verwijderen. (Let op vlekken!) Zet apart.


Schil de stoofperen, verwijder klokhuis en snij ze in kleine blokjes.

Zet op met 250 ml water water en de gember, breng aan de kook en laat langzaam gaarkoken.


Voeg citroensap en kruiden toe. Pureer (niet tè fijn) met de staafmixer.

Voeg de sleedoornpuree toe en de geleisuiker. Goed roeren en aan de kook brengen.

Laat 1 minuut flink koken en schenk de jam in brandschone potjes, draai de deksels erop en zet tien minuten op de kop en laat afkoelen.





Dit recept verscheen ook in de nieuwsbrief van Domies Toen, november 2024.


donderdag 29 februari 2024

Occa Ripperda

Jong zevenblad in het bosje achter ons huis

De eerste daslookjes in Tuin Engelwortel

De in Farmsum geboren Occa Johanna Ripperda (1619-1686) was een adellijke en bereisde Groningse vrouw.

Zij verzamelde tijdens haar leven meer dan 1000 recepten in een persoonlijk kookboek van 500 pagina's, die een goed beeld geven van wat de adel in de 17e eeuw pleegde te eten. Het is het grootste kookboek uit deze tijd dat bewaard is gebleven, en werd in 2018 teruggevonden in Emden, door de historicus Redmer Alma.

 

In haar recepten gebruikt Occa vele soorten groente, kruiden, wilde planten en fruit. En alles wat maar loopt, zwemt, kruipt of vliegt werd verwerkt in een gerecht of pastei. Leeuweriken, herten, slakken, kikkers, schaaldieren, zee- of riviervis tot aan delen van een potvis. Er werd van kop tot staart gekookt, want ook ramsballen, beverstaart en hanenkammen worden in de recepten verwerkt. Daarnaast beschikte ze in haar keuken over ingrediënten als Parmezaanse kaas, gekonfijte citroenschillen, wijnazijn en veel oosterse en mediterrane kruiden en specerijen.

 

Een bestuurslid van Domies Toen heeft me gevraagd het volgende gerecht uit het kookboek van Occa Ripperda te maken en er een foto van te maken voor de nieuwsbrief.


Groene kruidkoek 

648. Een groene kruidkoek te maken. Neem wat lente-ui, peterselie, vrouwenmunt, kervel, venkel, spinazie, melisse en boerenwormkruid. Hak alles heel klein en pers het vocht eruit. Doe hierbij tien eieren met de helft van het eiwit en de helft van een kwart kan slagroom, suiker, nootmuskaat en weinig zout. Doe boter in een pan en roer alles goed door elkaar als een roerei. Bak het aan beide zijden. Dien het op in mootjes.


Ik zal het recept hier ‘ontleden’:

 

Groene kruidkoek

Bij het woord kruidkoek dacht ik eerst aan een koek, van meel. Maar dit recept is eigenlijk een omelet. 


Neem wat lente-ui, peterselie, vrouwenmunt, kervel, venkel, spinazie, melisse en boerenwormkruid.

Het is nu eind februari en ik gebruik de wilde planten die er nu zijn, uit eigen tuin en uit het bos.

Lente-ui en peterselie (gekocht)

Zevenblad

Brandnetel

Kleefkruid

Daslook

Paardebloem

Veldkers

 

Hak alles heel klein en pers het vocht eruit

Ik denk dat de kruiden na het wassen droog gedept moeten worden. Als je echt het vocht eruit zou persen, hou je droge, vezelige kruiden over, dat lijkt me niet de bedoeling.

 

Doe hierbij tien eieren met de helft van het eiwit ...

Geen idee of in de 17e eeuw eieren kleiner waren dan nu, maar dat zou je wel denken. Ik gebruik zes eieren van ongeveer 60 gram en ik gebruik alle dooiers.

 

... en de helft van een kwart kan slagroom,

Een kan is een vroeger gebruikte inhoudsmaat voor vloeistoffen en kwam overeen met 1,4 à 2 liter. Stel dat een kan anderhalve liter is, dan is een kwart 375 ml en daar de helft van 187 ml. Omdat ik geen dierlijke room gebruik, neem ik sojaroom, ongeveer 160 ml.

 

 ... suiker, nootmuskaat en weinig zout

Misschien was de smaak in die tijd anders, misschien was de suiker als tegenhanger van de bittere kruiden. Ik laat het weg. Een snuf nootmuskaat en wat zout gebruik ik wel.


Doe boter in een pan en roer alles goed door elkaar als een roerei. Bak het aan beide zijden.

Goed door elkaar roeren en in wat (plantaardige) boter op laag vuur garen. Let op dat het niet te bruin wordt aan de onderkant. Met behulp van een bord omkeren en verder laten garen.

 

Dien het op in mootjes.

Mootjes zijn schijfjes of stukken, maar nu gebruiken wij het woord vooral bij vis.


 



Het smaakt fris, groen, sappig, we vonden het een heerlijk gerecht! Zeker met vers zelfgebakken brood. Door al die wilde kruiden hebben we gelijk ook een boost aan vitamines, mineralen en anti-oxidanten binnengekregen!

 

Hier meer informatie over Occa Ripperda.





 




maandag 24 april 2023

Paardebloem ‘honing’

Zeven jaar geleden maakt ik al eens paardebloem-honing, van in het wild geplukte paardebloemen. Nu heb ik er meer dan genoeg in eigen tuin en maak ik het weer. Ik had geen biologische citroen in huis maar wel een biologische sinaasappel. Kan ook.

1 vergiet vol paardebloemhoofdjes, ‘s morgens in de zon geplukt (dan staan ze helemaal open)

1 biologische sinaasappel, gewassen en in stukjes gesneden

1 liter water

300 g suiker

Ik snij de groene onderkantjes van de bloem, overgiet ze met een liter heet water, voeg de sinaasappelstukjes toe, roer door, dek af en laat een nacht staan.

De volgende morgen giet ik het door een schone theedoek, goed uitknijpen en op laag vuur zetten. Suiker toevoegen, regelmatig roeren, net tegen de kook brengen en op heel laag vuur laten indikken. Ik maakte het nu niet zo dik als de vorige keer, zodat er wat meer overbleef.




maandag 22 maart 2021

Daslook


In Rieks Leegtebos, het leeggekapte bos achter ons huis, staat het vol met heerlijke daslook. 
Als ik er voorzichtig doorheen loop, ruik ik onmiddellijk die sublieme knoflookgeur … heerlijk!


Omdat je er maar zo kort van kunt genieten pluk ik een paar handenvol, want zodra ze gaan bloeien is het blad niet meer lekker.

Dit jaar maak ik een pasta van het blad, om in te vriezen. Vorig jaar had ik het verse blad ingevroren, maar dat was geen succes, bij het ontdooien is het een natte kledder, alleen nog bruikbaar voor soep.

Ik maak drie variaties met de daslook.




1. Daslookpasta

Ik pureer een deel van het blad, dus geen pesto maar een pasta. Kleine jampotjes vul ik voor driekwart en zet een deel in de koelkast en een deel in de vriezer. Met bovenop nog een klein laagje olie zodat er geen zuurstof bij kan.

Deze gepureerde daslook is bruikbaar voor pastasauzen, soep en stoofpotjes. 


100 g daslookblad zonder steeltjes, gewassen en gedroogd

100 ml olijfolie

sap van een halve citroen

1/2 tl zout



2. Hogelandse pesto

30 g daslookblad zonder steeltjes, gewassen en goed gedroogd

30 g walnoten

30 g pompoenpitten

20 g edelgist

2 teentjes knoflook

2 el koolzaadolie

1 el citroensap

snufje zout


Alles samen pureren, indien te dik, klein beetje water toevoegen.

Direct gebruiken is het lekkerste.


3. Daslookolie

Handje daslook, gewassen en goed gedroogd

100 ml goede olijfolie (ik had versgeperste, biologische uit Griekenland)

1/2 tl zout en snufje peper


Daslook kleinsnijden, met staafmixer pureren met peper en zout.

Door fijne zeef/roerzeef en in een flesje schenken.

Direct gebruiken, deze olie blijft niet lang goed.



 

zaterdag 21 maart 2020

Stamppot wortel met zevenblad en radijsjesjus



Koken in tijden van corona. Zo min mogelijk naar de supermarkt. Wel naar buiten zolang het nog kan, want frisse lucht is gezond.
Op de fiets bio aardappels en wortels halen bij een stalletje langs de weg.
Terug door het bos en om extra smaak en vitamientjes toe te voegen wat zevenblad en daslook geplukt.
De daslook begint te bloeien, dus is het genieten van dit heerlijke blad alweer bijna voorbij.



Maar zevenblad begint nu op te komen, met heerlijke jonge malse blaadjes.
Zevenblad is een bijzonder lekkere groente en is rijk aan kalium, magnesium, calcium, mangaan, zink en koper en een veelvoud van vitamine A en C.

Na alle aanbiedingen van vegan 'vlees‘producten ligt er daarvan genoeg in de vriezer.
Bosje radijs, vergeten in de groentela moet nu echt op. Voilà, daar hebben we de ingrediënten voor onze maaltijd.

Stamppot wortel met zevenblad en radijsjesjus

500 g kruimige aardappels, geschild
500 g wortel, schoongemaakt en in stukjes gesneden
havermelk, iets verwarmd
stukje plantaardige margarine
1 ui, genipperd
olijfolie
50 g jong zevenblad, zonder steeltjes, goed gewassen
paar blaadjes daslook, zonder steeltjes, goed gewassen
peper en zout

Ik kook bij voorkeur de aardappels en wortels apart, ik heb vaak het idee als ik ze samen kook en dan fijnstamp dat het dan zo'n natte kledder wordt.
Dus kook ze gaar in twee pannen en laat ze even droogstomen.
Stamp de aardappels met de margarine en de havermelk. Voeg de wortel toe en stamp ook.

Verwarm de olijfolie en fruit het uitje goudbruin. Snij het zevenblad iets fijner en voeg toe aan de ui. Roerbak tot het zevenblad iets slinkt. Meng door de stamppot.
Snij het daslook in fijne reepjes en meng ook door de stamppot.

Radijsjesjus:

bosje radijs, schoongemaakt
1 rode ui
2 el olijfolie
1 el ahornsiroop
2 el balsamico azijn
100 ml water
1 el vegan juspoeder

Snipper de ui en fruit in de hete olie. Snij de radijsjes in kwarten of achten, afhankelijk van de grootte. Voeg toe aan de ui en roerbak enkele minuten. Doe er de siroop bij en laat lichtjes karameliseren. Blus af met de azijn en een deel water. Voeg juspoeder toe, goed roeren en eventueel nog wat water toevoegen als de jus te dik wordt. Breng op smaak met wat peper en zout.

We eten het met een gebakken vegan schnitzel.








zaterdag 7 maart 2020

Daslookpesto


Dit jaar is de daslook wel heel erg vroeg. Ik zag zelfs al bloemknoppen! In de eerste week van maart! Omdat het blad minder goed smaakt als de plant bloeit, nog maar snel even de overheerlijke pesto gemaakt. Ook wat blad ingevroren, kijken of dat werkt.


Ik serveerde deze pesto vooraf aan een dinertje, op een bruschetta (volkorenbrood ingesmeerd met olijfolie en dan gegrilld).

flinke handvol daslookblaadjes, gewassen en steeltjes verwijderd
75 gram cashewnoten, een uurtje geweekt in wat water en afgespoeld
50 gram walnoten
5 eetl. edelgist
scheutje goede olijfolie
2 eetl. geroosterde pijnboompitten
2 eetl. citroensap
scheutje water
zout en peper naar smaak

Snij de daslook iets kleiner en doe met alle ingrediënten in het hakmolentje van de staafmixer en pureer tot een gladde massa.
Voeg zo nodig meer water toe om het smeuïg te krijgen.


De pesto van de daslook uit het bos achter ons huis, is een ongelooflijk lekker smaakbommetje!